De “Big Five” in Afrika

Velen gaan vandaag de dag op safari naar Afrika om de “Big Five” te spotten en te fotograferen en u hebt deze term vast al eerder gehoord.

Maar weet u wat de “Big Five” betekent? En waarom het zo bijzonder is om tijdens een safari de “Big Five” te zien?

Welke dieren maken deel uit van de “Big Five”?

“The Big Five” zijn de volgende dieren: de leeuw, de luipaard, de olifant, neushoorn en buffel.

Het is een oude jachtterm die door jagers op groot wild werd gebruikt, die niet alleen ontstaan is door de grootte van de dieren, maar door hoe moeilijk en gevaarlijk het was om op deze dieren te jagen. Vandaag de dag wordt de uitdrukking ook in verband met safari gebruikt.

Wat kenmerkt de dieren van de Grote Vijf

De grote vijf zijn zeer verschillende dieren, maar het zijn allemaal populaire dieren in Afrika. Lees hieronder meer over elk dier.

De leeuw

Velen denken meteen aan een leeuw als ze aan safari denken, en dit is dan ook het populairste dier van de ”Grote Vijf”.

Er leven op dit moment nog 20.000 leeuwen in Afrika, en u kunt deze leeuwen zien in Tanzania en Zuid-Afrika.

• Leeuwen leven in groepen van 2 tot 30 dieren. Een groep bestaat normaal uit 2 tot 4 volwassen mannetjes, 10 tot 15 vrouwtjes en hun welpen.

• De vrouwtjes blijven hun hele leven in dezelfde kudde, maar de mannetjes worden gedwongen om de kudde te verlaten als ze met het alfamannetje gaan concurreren.

• De prooi die leeuwen het liefste vangen zijn middelgrote zoogdieren zoals gnoes, zebra’s en grote antilopen. Een groot gedeelte van het voedsel van leeuwen bestaat echter uit etensresten die ze van andere roofdieren afpikken.

Wist u ook dat: het zelden voorkomt dat u een oude leeuw ziet, want de meeste leeuwen sterven door gevechten voordat ze oud zijn? In de natuur wordt een leeuw normaal ongeveer 10 tot 14 jaar, in gevangenschap 20.

U kunt leeuwen het beste spotten op de savanne en op open grasvlaktes. Midden op de dag, als het op zijn warmst is, liggen ze vaak in de schaduw.

De luipaard

De luipaard is een prachtig katachtig dier, dat onder meer bekend is om zijn gevlekte vacht.

De luipaard leeft overal in Afrika, maar is mensenschuw, dus het kan moeilijk te spotten zijn.

• Anders dan de leeuw leeft de luipaard alleen, behalve als het dier jongen heeft.

• De luipaard kan op de grond en in bomen leven. Het is vooral ‘s nachts actief en het ligt overdag meestal in een boom of het struikgewas te slapen.

• Het voedsel van de luipaard kan van alles zijn: van kevers tot antilopen, maar het geeft de voorkeur aan een prooi die net zo groot is als hijzelf. Vaak sleept de luipaard zijn prooi mee in de boom, zodat andere roofdieren het niet van hem af kunnen pakken.

Wist u ook dat: vrouwtjesluipaarden supergoede moeders zijn? Zij verstoppen hun jongen en brengen ze naar een veilige plek als ze oud genoeg zijn om te leren jagen.

De luipaard kan zich goed verstoppen, maar u kunt geluk hebben en het dier zien in de woestijn, op de savanne en in het bos.

De olifant

De Afrikaanse olifant (de savanneolifant) is het grootste (en zwaarste) landdier ter wereld met een gemiddeld gewicht van 6.000 kg. (En sommigen kunnen wel 7.000 kg wegen) Naast de grootte van de olifant staat het dier bekend om de goed ontwikkelde slagtanden.

Vandaag de dag leven er ongeveer 415.000 olifanten in Afrika.

• Olifanten leven in familiegroepen van vrouwtjesolifanten met hun jongen. Het is niet ongewoon om kuddes van meer dan 20 olifanten te zien.

• Vrouwtjesolifanten zijn 22 maanden drachtig en de vrouwtjes uit dezelfde kudde kunnen elkaars jongen zogen.

• Een olifant heeft 4 kiezen in zijn boven- en onderkaak die tijdens zijn leven zes keer gewisseld worden. Als de laatste kies versleten is, dan kan de olifant zijn eten niet meer kauwen en hij gaat daarna dood van de honger. De Afrikaanse olifant kan in de natuur tot 70 jaar oud worden.

Wist u ook dat: de Afrikaanse olifant per dag tot 150 kg eten kan verorberen?

Olifanten komen veel voor in Afrika en er is daarom grote kans om ze op de savanne of in een dichtbegroeid bos te spotten.

De neushoorn

In Afrika vindt u twee soorten neushoorn: de zwarte en de witte neushoorn.

Ondanks de naam zijn beide neushoorns grijs, maar het verschil zit hem in de vorm van hun lippen. De zwarte neushoorn heeft een bovenlip die uitsteekt, terwijl de witte neushoorn brede, vierkante lippen heeft. De lippen bepalen wat zij eten.

De neushoorn is het dier dat het meest bedreigd wordt met uitsterven van de “Big Five”. De hoorns van de dieren zijn populair in Azië en het Midden-Oosten, omdat men denkt dat ze genezende krachten bezitten en daarom zijn ze veel geld waard.

De zwarte neushoorn

De zwarte neushoorn is te vinden in het zuiden en oosten van Afrika, onder andere in Kenia, Tanzania, Namibië, Zuid-Afrika en Zimbabwe.

De zwarte neushoorn is ernstig bedreigd en volgens schattingen uit 2022 van de International Rhino Foundation zijn er nog ongeveer 6.000 exemplaren van deze soort over in Afrika.

• De zwarte neushoorn is de kleinste van de twee Afrikaanse neushoorns en hij kan tot 1.350 kg wegen.

• Neushoorns zijn zogeheten ”browsers”, wat wil zeggen dat ze geen voedsel eten dat op de grond ligt, maar alleen dingen die aan bomen en struiken hangen.

• De voorste hoorn van een neushoorn is gemiddeld 50 cm lang, maar kan tot 130 cm worden.

Wist u ook dat: de zwarte neushoorn een snel beest is en hij kan een snelheid van 55 km/u bereiken?

De zwarte neushoorn is te vinden op plekken waar veel struiken en eten zijn, dus bijvoorbeeld in bossen, op de savanne en in natte gebieden.

De witte neushoorn

De witte neushoorn leeft voornamelijk in Zuid-Afrika, maar is ook te vinden in Kenia, Namibië en Zimbabwe.

De zwarte neushoorn is ernstig bedreigd en volgens schattingen van de IUCN (International Union for Conservation of Nature) zijn er in 2024 nog maar iets meer dan 6400 exemplaren van deze neushoornsoort over in Afrika.

• Witte mannetjes neushoorns kunnen wel 2.700 kg wegen, waardoor ze, na de olifant, het grootste landdier ter wereld zijn.
• De witte neushoorn eet gras, wat hij goed kan door zijn brede, vierkante lippen, waardoor het een prima “grazer” is.

• Zijn hoorns gebruikt hij om te vechten en zichzelf te verdedigen. De voorste hoorn is gemiddeld 60 cm lang, maar kan wel 150 cm worden.

Wist u ook dat: de witte neushoorn zijn naam heeft gekregen door het Afrikaans, waar men de lippen van de neushoorn beschreef als breed (“wyd”) en dit is later fout vertaald als “wit”?

Omdat de witte neushoorn minder zeldzaam is dan de zwarte, is er een grotere kans dat u dit soort neushoorn in Afrika ziet. De witte neushoorn is vaak te vinden op grasvlaktes en de savanne.  

De buffel

De buffel is een groot dier dat enigszins op de koe lijkt. De buffel leeft in grote aantallen overal in Afrika en is voor de mens misschien wel het gevaarlijkste dier van de ”Big Five”.

• De buffel is een sociaal dier dat in grote kuddes leeft, variërend van 50 tot 500 dieren. Tijdens de regentijd in de Serengeti in Tanzania kan dit aantal toenemen tot enkele duizenden dieren. Roofdieren zijn namelijk minder geneigd om zulke grote kuddes aan te vallen.

• De vrouwtjes baren voornamelijk hun kalveren tegen het einde van de regentijd, dit vergroot de overlevingskansen vergroot, omdat er dan meer voedsel en water beschikbaar is.

• Een buffel gaat in de aanval, als hij alleen of gewond is en zich daardoor bedreigd voelt. Deze aanvalsstrategie heeft het dier een reputatie gegeven dat het agressief is.

Wist u ook dat: buffels geen territoriaal dier zijn? Hij vecht daarentegen om een betere plaats in de kudde en de gunst van de vrouwtjes.

Wilt u de buffel zien, kijk dan in de bossen en op de savanne.

Waar kunt u de “Big Five” spotten?

Wilt u ”The Big Five” meemaken, ga dan mee naar populaire safaribestemmingen als Tanzania, Kenia en Zuid-Afrika. Daarnaast kunt u één of meer dieren uit de “Grote Vijf” meemaken op al onze bestemmingen in Afrika.

Er zijn hier veel mooie en bekende nationale parken, waar u het geluk kunt hebben om één of meer van de “Big Five” dieren te spotten.

Tijdens de reis doet uw gids er alles aan om u alle vijf de dieren te laten zien. Sommige dieren zijn moeilijk te spotten, dus u moet goed opletten.

TourCompass – Van toerist naar reiziger