Droomt u van zingende maki’s, eeuwenoude baobabs en een strandvakantie op een magisch eiland voor de kust van Madagaskar? Dan is deze reis echt iets voor u.
Droomt u van zingende maki’s, eeuwenoude baobabs en een strandvakantie op een magisch eiland voor de kust van Madagaskar? Dan is deze reis echt iets voor u.
Uw avontuur begint in de fascinerende hoofdstad van Madagaskar, Antananarivo. Hier loopt u in de voetsporen van koningen en koninginnen en ontdekt u de verhalen uit de rijke geschiedenis van het land, voordat u verder reist naar Nationaal Park Andasibe-Mantadia.
Hoog in de boomtoppen wekken maki’s u met hun gezang, terwijl u samen met een lokale gids het bos verkent. Op de bosgrond wachten kikkers, kameleons en wandelende takken, en de bijzondere bomen zijn compleet anders dan alles wat u ooit heeft gezien.
Na een onvergetelijke roadtrip door de steeds wisselende landschappen van Madagaskar, ontmoet u een ander wonder van de natuur: de imposante, eeuwenoude baobabbomen bij Morondava.
Tot slot kunt u het reisstof van u afspoelen in het warme, turquoise water rondom het strandeiland Nosy Be in het noorden van Madagaskar.
Vandaag vertrekt u vanaf de door u geselecteerde luchthaven, met tussenlanding(en) onderweg. Uw reis brengt u naar het indrukwekkende eiland Madagaskar, het grote rode eiland in de Indische Oceaan.
Na aankomst op Madagaskar wordt u opgewacht door onze lokale partner, die u zal helpen met het wisselen van geld. Wilt u graag een lokale simkaart aanschaffen? Dat kan eenvoudig geregeld worden op de luchthaven.
Daarna wordt u naar uw hotel gebracht. U verblijft de eerste nacht in de hoofdstad Antananarivo, waarna morgen het avontuur echt kan beginnen.
De meeste mensen denken bij Madagaskar meteen aan de iconische maki’s, maar het land heeft daarnaast een rijke en diverse geschiedenis die u vandaag mag ontdekken.
Het is u vast bekend dat Madagaskar ooit een Franse kolonie was en nu een republiek is. Maar kent u de verhalen van de vele koningen – en in het bijzonder koninginnen – die ooit over het eiland heersten?
Een van de bekendste is koningin Ranavalona I, die regeerde van 1828 tot 1861. Zij stond ook wel bekend als ‘de krankzinnige koningin’, en tijdens uw bezoek aan het Koninklijk Paleis hoort u alles over haar dramatische leven. Hier maakt u bovendien kennis met de laatste monarch van het eiland: koningin Ranavalona III, die na de Franse invasie aan het einde van de 19e eeuw werd verbannen.
Hoewel de plek vernoemd is naar de koningin, speelt ook de eerste koning van Madagaskar, Andrianjaka, hier een belangrijke rol. Hij stichtte Antananarivo rond 1600 en het behoorde tot de Merina, een bevolkingsgroep met diepe wortels in de hooglanden rond de hoofdstad. Met kracht versloeg hij zijn rivalen en begon hij zijn rijk uit te bouwen. Tegen het einde van de eeuw kreeg de stad haar naam: Antananarivo.
In 1787 slaagde koning Andrianampoinimerina van de Merina er met veel politiek inzicht in om het hele land te verenigen. Hij werd zo de eerste heerser van heel Madagaskar.
Het paleis ligt op de hoogste heuvel van de stad en trakteert je op een spectaculair uitzicht over Antananarivo – een beleving op zich. De lunch wordt geserveerd in een lokaal restaurant in het centrum, en in de middag heb je tijd om te winkelen of gewoon even bij te komen van de reis.
Na het ontbijt verlaat je het hotel en rijd je al snel de stad uit.
Misschien was het je gisteren al opgevallen: in het landschap zijn nauwelijks kale stukken grond te vinden. Zelfs dicht bij het centrum van Antananarivo zie je overal rijstvelden. Vandaag, terwijl je de stad achter je laat, wordt het alleen maar duidelijker: waar een stukje grond vrij is, wordt rijst verbouwd. Dat is niet voor niets – de bevolking van Madagaskar staat namelijk bekend om een van de hoogste rijstconsumpties ter wereld.
De oorsprong van de rijstteelt hier ligt bij het Merina-volk, dat oorspronkelijk uit Zuidoost-Azië komt. Meer dan duizend jaar geleden zouden zij, waarschijnlijk in uitgeholde boomstammen, Madagaskar hebben bereikt, met rijst als een van de meegenomen gewassen. Ze vestigden zich in het hoogland en vormden bergen om tot terrassen voor de rijstbouw – een landschap dat vaak aan Bali doet denken.
Hoe verder u oostwaarts rijdt richting uw volgende bestemming, hoe meer het landschap verandert. De heuvels gaan langzaam over in bergen, de bossen worden dichter en de weg slingert zich met scherpe bochten door het weelderige groene landschap.
Onderweg stopt u voor de lunch – u heeft zelf een lunchpakket meegenomen in de auto.
Later op de middag komt u aan bij Nationaal Park Andasibe-Mantadia, waar u incheckt in uw hotel. Hier verblijft u de komende twee nachten.
Het waren de Fransen die in 1970 het initiatief namen om het plaatselijke bos te beschermen door het Analamazoatra Special Reserve op te richten. In 1989 werd het naastgelegen Nationaal Park Mantadia gesticht, en tegenwoordig zijn beide gebieden samen bekend als het Nationaal Park Andasibe-Mantadia.
De rest van de dag is helemaal voor u. Geniet van de weelderige natuur en de serene sfeer rondom de lodge.
Een van de absolute hoogtepunten van elke reis naar Madagaskar is ongetwijfeld een ontmoeting met de bijzondere lemuren. Deze dieren komen uitsluitend op Madagaskar voor en veel soorten zijn inmiddels bedreigd. Toch is de kans groot dat u deze opmerkelijke dieren in het wild ziet tijdens uw reis, vooral in Nationaal Park Andasibe-Mantadia—een van de beste plekken om lemuren in hun natuurlijke omgeving te ervaren. U vindt hier onder andere de grootste soort: de indri-indri, vaak kortweg de indri genoemd. Juist hier is de kans bijzonder groot dat u deze indrukwekkende soort zult spotten.
De dag start vroeg, want bij zonsopkomst vertrekt u al richting het nationaal park. Samen met een lokale gids en een ervaren spotter trekt u geruisloos de bossen in, op zoek naar lemuren.
Vaak hoort u de indri’s al voordat u ze ziet. Hun kenmerkende roep—een mix van gezang en klaaglijke uithalen—kan tot wel vijf kilometer dragen en geeft de ochtend een bijna buitenaardse sfeer. Het is alsof ze elkaar na de rustige nacht weer bij elkaar roepen en elkaars aanwezigheid bevestigen. Het geluid trekt dwars door u heen.
Met een beetje geluk spot de gids al snel een groep indri’s. Dan gaat u samen verder het bos in om deze bijzondere dieren in hun eigen leefomgeving te bewonderen. Meestal zitten ze hoog in de bomen, al springen de jongere groepsleden vaak speels tussen de lagere takken.
Het nationaal park herbergt nog veel meer fascinerende diersoorten. Misschien heeft u het geluk om naast bamboemaki’s, sifaka’s en bruine maki’s ook kleurrijke kameleons en een rijke vogelwereld te zien.
Tegen de middag keert u terug naar het hotel voor de lunch. De rest van de middag heeft u volledig vrij: neem een verfrissende duik in het zwembad, ontspan, of maak een wandeling door de weelderige omgeving.
Naarmate de avond valt, is het tijd voor een nieuwe begeleide wandeling door het bos. Deze keer draait het om de kleinere bewoners van het park: kikkers in alle denkbare kleuren, wandelende takken, vogels – en alle andere bijzondere dieren die u tegenkomt in deze indrukwekkende, veelzijdige natuur.
De dag wordt afgesloten met een heerlijk diner, waarna u zich kunt verheugen op een rustige en welverdiende nachtrust.
De komende dagen zult u een beroep moeten doen op uw avontuurlijke geest.
U staat op het punt om een echte roadtrip te maken door het prachtige landschap van Madagaskar. Neem vooral een flinke portie geduld mee: de wegen zijn lang niet altijd in goede staat en zelfs als dat wel het geval is, kan het verkeer zomaar worden opgehouden door ossenkarren, fietsen of misschien een oude vrachtwagen met pech langs de kant. Snelwegen zijn er niet – eigenlijk zijn er überhaupt weinig wegen, dus een snelle sluiproute zit er zelden in. De lokale bevolking heeft daar een gezegde voor: ‘mura mura’ – neem de tijd, doe rustig aan – alles gebeurt hier op zijn eigen tempo, maar uiteindelijk komt het altijd goed. Heeft u eerder gereisd in Oost-Afrika, dan herkent u het gevoel misschien wel: ‘pole pole’, zoals ze in het Swahili zeggen.
Uw bestemming vandaag is de stad Antsirabe, zo’n 5 uur rijden ten zuiden van Antananarivo. De eerste stop van vandaag is in de hoofdstad zelf, waar u zult genieten van een lunch voordat u verder zuidwaarts reist richting Antsirabe.
De route voert u door de centrale hooglanden, een landschap dat bedekt is met rijstvelden en indrukwekkende rijstterrassen. Wanneer u in de valleien kijkt, ziet u dat zelfs de kleinste stukjes land zijn omgetoverd tot rijstakkers – nauwkeurig aangelegd en ingenieus geïrrigeerd met zorgvuldig gegraven kanaaltjes die het essentiële water aanvoeren. Er wordt vaak gezegd dat de Malagassiër tot de grootste rijstliefhebbers ter wereld behoort, en u ontdekt al gauw dat rijst hier veel meer is dan zomaar rijst – het is een echte kunstvorm op zichzelf.
Overal waar u komt, ziet u zebu’s. Deze runderen lijken op de karakteristieke Indiase koeien, compleet met een grote bult op hun rug, maar op Madagaskar worden zebu’s niet als heilig beschouwd, zoals in India. Het eten van zebu is hier de normaalste zaak van de wereld – en het smaakt bovendien voortreffelijk.
Later op de dag komt u aan in de stad Antsirabe, die aan het eind van de 19e eeuw werd gesticht door Noorse missionarissen. Zij brachten de lokale bevolking het maken van stenen bij, een vaardigheid die tijdens de koloniale periode voor de Fransen erg van pas kwam. Hierdoor verrezen er diverse opvallende gebouwen – hotels, een postkantoor, een kathedraal en het prachtige treinstation.
U dineert vanavond in uw hotel en overnacht in Antsirabe.
De dag begint vroeg, want u hebt een lange rit voor de boeg. De eindbestemming is Morondava, aan de westkust van Madagaskar, en vandaag legt u deze route in één keer af. We hebben er bewust voor gekozen om u zo snel mogelijk naar de volgende bijzondere ervaringen te brengen. Op de terugweg, over dezelfde route, pakken we het rustiger aan met verschillende stops en een overnachting onderweg. Iets om alvast naar uit te kijken.
Het is misschien een lange reisdag, maar wel een vol prachtige vergezichten.
Vanaf Antsirabe rijdt u westwaarts door kleine dorpjes en een glooiend landschap van groene heuvels en wijde uitzichten. Na het regenseizoen is alles weelderig en levendig – op sommige plekken doet het zelfs denken aan Ierland – maar zodra het droge seizoen begint, kleuren de heuvels goudbruin. Eerlijk is eerlijk, het wegdek is niet overal even best… Maar juist daarom rijdt u in rustig tempo en hebt u ruim de tijd om van het steeds wisselende landschap en de sfeervolle dorpjes onderweg te genieten. En geen zorgen: uw voertuig is uitstekend geschikt voor deze reis.
Ongeveer halverwege uw reis komt u aan in het kleine stadje Miandrivazo. De naam betekent ‘wachten op de prinses’, en daar hoort een charmant verhaal bij – vraag uw gids of hij het kent en met u wil delen. Hier stopt u ook even voor de lunch voordat u uw reis in westelijke richting vervolgt.
Kort na vertrek uit Miandrivazo steekt u de Tsiribihina-rivier over – een van de grootste en belangrijkste rivieren van West-Madagaskar. Deze rivier is de levensader voor de mensen, dieren en planten in de regio.
Na de rivier wordt het landschap weer vlakker en komen de rijstvelden terug in beeld. Zodra u de eerste baobabs aan de horizon ziet opdoemen, weet u dat Morondava in de buurt is.
Hier verblijft u de komende drie nachten.
Na de lange autorit van gisteren is het tijd om op adem te komen en tot rust te komen. Deze dag staat volledig in het teken van ontspanning en rust. Geniet van een ontspannen ochtend, neem de tijd voor het ontbijt, en maak een rustige wandeling langs het strand. Nu voelt u echt dat de zwaarste reisdag van de rondreis achter u ligt.
Morondava staat bekend om haar brede, lichtgekleurde zandstrand. Hoewel het eruitziet als een waar paradijs, is het zeker geen doorsnee bestemming voor een strandvakantie. Door de ligging van het stadje aan de riviermonding is het zeewater troebel, en de modderige zeebodem nodigt niet direct uit tot zwemmen. Maar voor liefhebbers van vis en zeevruchten is Morondava een waar walhalla. Lokale vissers komen dagelijks met verse vangsten terug, die vervolgens in de knusse restaurantjes in het stadje geserveerd worden – verser kan bijna niet.
De echte publiekstrekker – en de reden waarom reizigers de lange reis naar Morondava ondernemen – ligt net buiten de stad: de iconische Avenue of the Baobabs. Ongeveer 20 kilometer ten noorden van Morondava rijzen aan beide kanten van een stoffige weg een aantal reusachtige baobabbomen op. Sommige bomen zijn wel 800 jaar oud en staan als majestueuze beelden met hun kale, spookachtige takken langs de weg. Tijdens het droge seizoen laten de bomen hun bladeren vallen om vocht vast te houden. Dat benadrukt alleen maar hun opvallende, bijna grafische uitstraling.
Overdag is deze weg niet meer dan een verbindingsroute tussen de omliggende dorpen. Maar zodra de zon begint te zakken, gebeurt er iets bijzonders. Ineens duikt er een klein café op, houdt een bewaker het langsrijdende verkeer in de gaten, en verzamelen bezoekers zich. Je zou je kunnen afvragen: zijn twintig bomen bij zonsondergang écht zo indrukwekkend? Het antwoord is zonder twijfel ja. Wanneer de zon achter de horizon verdwijnt en de baobabs als donkere silhouetten afsteken tegen een hemel vol roze, paarse en oranje tinten, is het een onvergetelijk tafereel. Dit is zo’n zeldzaam moment waarop je gewoon stil moet staan en de rest even mag vergeten. Zelfs de muggen lijken niet meer te bestaan.
Wanneer de avond valt, keert u terug naar Morondava, waar het diner voor u klaarstaat.
Baobab Alley is zeker niet het enige hoogtepunt in dit westelijke deel van Madagaskar.
Vandaag bezoekt u een van de andere topattracties van de reis: het Kirindy-reservaat, beroemd om zijn unieke woud en bijzondere dierenleven. U vertrekt vroeg in de ochtend uit Morondava en volgt de weg richting het noorden – dezelfde route die u ook langs Baobab Alley voert. Overdag ogen de bomen heel anders en zijn er vaak minder bezoekers dan tijdens zonsondergang. Zo krijgt u een prachtige kans om de imposante baobabs in alle rust vast te leggen.
De reis naar Kirindy duurt enkele uren, afhankelijk van de staat van de weg, en onderweg passeert u een paar kleine dorpjes. Het laatste deel van de route voert u door bosrijke gebieden. U bevindt zich nu in een van de best bewaarde, droge loofbossen van Madagaskar. Dit woud is niet alleen op lokaal niveau belangrijk, maar speelt ook een cruciale rol in het behoud van de biodiversiteit van het hele land. Hoewel het bos ernstig wordt bedreigd door ontbossing, wordt er in Kirindy intensief gewerkt aan het beschermen en herstellen van dit kwetsbare ecosysteem. De lokale gemeenschap is hierbij nauw betrokken, ondersteund door diverse internationale organisaties.
Bijna 95% van de plantensoorten in dit woud komen nergens anders ter wereld voor, waardoor een werkelijk uniek leefgebied ontstaat voor een grote verscheidenheid aan wilde dieren. Een van de populairste dieren in Kirindy is de fossa – het grootste roofdier van Madagaskar. Dit fascinerende en schuwe dier lijkt op een kruising tussen een kat en een mangoeste. Kirindy is een van de weinige plekken op Madagaskar waar u echt kans maakt een fossa in het wild te spotten. De kans is het grootst in het paarseizoen in oktober en november, maar met wat geluk kunt u het hele jaar door een ontmoeting hebben.
Het bos is ook het thuis van acht verschillende soorten lemuren. Daartoe behoort ’s werelds kleinste primaat, de muislemuur van Madame Berthe, die slechts zo’n 9 cm groot wordt. Zo’n bijzonder dier zien is een hele uitdaging en vraagt om scherpe ogen én een flinke dosis geluk. Daarentegen zijn sifaka’s veel eenvoudiger te spotten. Ze zijn overdag actief en erg territoriaal, waardoor gidsen ze vaak weten op te sporen voor u. Met een beetje geluk ziet u ook kameleons en kikkers – en vaak heeft u deze bijzondere ontmoetingen vrijwel voor uzelf, omdat er maar weinig andere reizigers in de buurt zijn.
Op de terugweg naar Morondava passeert u opnieuw de iconische baobabbomen. Als u het goed timed, kunt u nog eens genieten van een magische zonsondergang om toe te voegen aan uw herinneringen.
Na een paar avontuurlijke dagen aan de westkust van Madagaskar reist u nu verder naar het oosten. Delen van de route zullen u inmiddels bekend voorkomen, maar in tegenstelling tot de heenreis naar Morondava is uw terugweg opgedeeld in twee etappes. De eerste stop is het kleine plaatsje Miandrivazo – dezelfde plek waar u enkele dagen geleden pauzeerde voor de lunch. Deze keer blijft u hier ook overnachten.
Na aankomst checkt u in bij een lokaal hotel, waar ook de lunch voor u klaarstaat.
In de middag maakt u een ontspannen en sfeervolle boottocht over de inmiddels vertrouwde Tsiribihina-rivier. Zo kunt u het landschap vanaf het water beleven en het leven langs de oevers van dichtbij meemaken – een heerlijk kalm en rustgevend contrast met het reizen over land van de afgelopen dagen.
Uw dag eindigt met een diner en een overnachting in Miandrivazo, waarna uw reis de volgende ochtend wordt voortgezet.
De rit van Miandrivazo naar Antsirabe duurt net iets meer dan 6 uur. Voordat u Antsirabe bereikt, bezoekt u het adembenemende blauwgroene kratermeer Tritriva. Uiteraard is er onderweg tijd gereserveerd voor de lunch.
Zwemmen is niet toegestaan in dit prachtige meer – de redenen hiervoor zijn in allerlei legendes gehuld. Een van de bekendste verhalen gaat over twee geliefden die, omdat hun liefde verboden was, ervoor kozen zich in het meer te storten om zo in de dood verenigd te zijn. Men zegt dat hun geesten nu over het water waken. Overigens is dit een van de diepste meren van heel Madagaskar.
Na aankomst in Antsirabe wacht u opnieuw een diner, gevolgd door een overnachting in de stad.
Na het ontbijt vertrekt u richting de hoofdstad Antananarivo, waar u één nacht verblijft. De middag vult u naar eigen wens in – vraag uw gids gerust om tips als u bijvoorbeeld souvenirs wilt kopen.
Het ontbijt wordt geserveerd in het hotel. Er vertrekken dagelijks meerdere vluchten naar Nosy Be, maar de vertrektijden kunnen verschillen. U wordt ruim op tijd opgehaald voor uw vlucht naar de luchthaven, waarna u vertrekt naar het betoverende eiland Nosy Be in de Indische Oceaan.
Nosy Be is een waar tropisch paradijs. Internationale hotelketens en moderne winkelcentra zult u hier niet vinden. In plaats daarvan geniet u op dit 320 vierkante kilometer tellende eiland van een authentieke, lokale sfeer: kleine dorpjes, felgekleurde vissersbootjes langs de kust en een levendig straatbeeld van tuk-tuks, fietsen, auto’s en ezelskarren die zich door de straten bewegen.
De meeste hotels liggen aan de westkust, waar u ook de mooiste stranden van het eiland vindt. Hier verblijft u de komende dagen. Het is de perfecte plek om tot rust te komen, maar voor wie toe is aan avontuur valt er ook genoeg te ontdekken.
Uw verblijf op Nosy Be eenvoudig verlengen? Overleg gerust met uw reisspecialist als dat u aanspreekt.
U bepaalt helemaal zelf wat u doet tijdens uw dagen op Nosy Be. Heerlijk relaxen bij het zwembad of op het strand klinkt misschien het aantrekkelijkst, maar als u zin hebt in meer beleving, zijn er tal van mogelijkheden om uit te kiezen.
Een absolute aanrader is de zonsondergang op Mont Passot, het hoogste punt van het eiland. Het uitzicht over Nosy Be en de omliggende kratermeren is hier werkelijk adembenemend.
Heeft u nog steeds geen genoeg van maki’s? Maak dan een dagtocht naar het Lokobe-reservaat in het zuidoostelijke deel van het eiland. U vaart hier in een traditionele pirogue door het water en komt oog in oog te staan met weelderig regenwoud en indrukwekkende dieren.
Nosy Be staat ook bekend om zijn geur – letterlijk! Het eiland is een belangrijk producent van ylang-ylang, een ingrediënt voor parfums. In een van de kleine destilleerderijen ziet u met eigen ogen hoe dit proces werkt.
En breng zeker een bezoek aan Hell-Ville, het levendige hoofdstadje van het eiland. De naam klinkt stoer, maar de plaats is genoemd naar de Franse gouverneur Anne Chrétien Louis de Hell – over wie men vanwege de naam vaak denkt dat het een vrouw was, maar het tegendeel is waar. Ontdek hier een mix van oude koloniale gebouwen, prachtig gerestaureerde panden, levendige markten en moderne souvenirwinkels. Wie ooit in het Stone Town van Zanzibar is geweest, zal de sfeer herkennen: rauw, energiek en vol karakter.
Het is tijd om afscheid te nemen van uw paradijselijke reisbestemming – tenzij u ervoor heeft gekozen uw verblijf op Nosy Be te verlengen.
U wordt naar de luchthaven gebracht en vliegt terug naar de hoofdstad, Antananarivo, waar een chauffeur op u staat te wachten om u naar uw hotel te brengen. Hier brengt u uw laatste nacht door voordat de thuisreis begint.
Heeft u nog wat energie over? Breng dan uw laatste uren in Tana door met het ontdekken van de levendige markten, geniet van het uitzicht vanaf het oude Koninklijk Paleis of drink een drankje in een sfeervol restaurant met uitzicht op de stad. Tana lijkt op het eerste gezicht misschien wat chaotisch, maar de stad heeft zeker haar eigen charme – vooral als u haar echt een kans geeft.
Het avontuur op Madagaskar is tot een einde gekomen. Ruim op tijd voor uw vertrek wordt u opgehaald en naar de luchthaven gebracht.
U landt op de door u geselecteerde luchthaven na een onvergetelijke reis.
|
Exclusieve voordelen voor groepen vanaf 6 personen – vraag vandaag nog een offerte aan en ontdek wat wij voor u kunnen betekenen.
De prijs is exclusief de consumentenbijdrage van € 2,50 voor het Calamiteitenfonds per boeking en exclusief administratiekosten van € 29 per persoon.
Jude heeft over de hele wereld gereisd en helpt je graag bij het vinden van je droomreis.
Wij weten dat jouw tijd kostbaar is. Daarom streven wij ernaar om jou de best mogelijke persoonlijke service te geven. Het is belangrijk voor ons dat je je prettig en veilig voelt gedurende de volledige reis. Wij zitten klaar om je te helpen vanaf het moment dat je boekt, tot het moment dat je thuiskomt.
We bieden een breed scala aan bestemmingen, elk met zijn eigen unieke verhaal, gevormd door de lokale culturen, fascinerende wilde dieren en natuurlijke schoonheid.
Onze reizen zijn ontworpen op basis van uitgebreid onderzoek en ervaringen uit de eerste hand van onze reisspecialisten en experts. Elke tour is opgezet om het beste te laten zien wat elk land te bieden heeft.
Wees gerust: je reis is in veilige handen. Wees gerust: je reis is in veilige handen. Wij zijn lid van de ANVR en het Calamiteitenfonds. Daarnaast zijn wij lid van de Deense ‘Rejsegarantifonden’: dit is de Deense equivalent van de Nederlandse ‘SGR’. Dit betekent dat u als reiziger bij TourCompass.nl onder de geldende Nederlandse garantieregeling valt.